ซอฟต์แวร์
ซอฟต์แวร์ซอฟต์แวร์ (อังกฤษ: software) หรือ ส่วนชุดคำสั่ง หรือบางครั้งมีการสะกดว่า ซอฟท์แวร์ เป็นส่วนของระบบคอมพิวเตอร์ที่ใช้ในการจัดเก็บและประมวลผลข้อมูล ซอฟต์แวร์นั้นนอกจากจะสามารถใช้งานบนคอมพิวเตอร์ได้แล้ว ยังสามารถใช้งานบนเครื่องใช้ หรืออุปกรณ์อื่น เช่น โทรศัพท์มือถือ หรือหุ่นยนต์ในโรงงาน หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ คำว่า "ซอฟต์แวร์" ใช้ครั้งแรกโดย จอห์น ดับเบิลยู. เทอร์กีย์ (John W. Turkey) ในปี พ.ศ. 2500 (ค.ศ. 1957) โดยแนวคิดของซอฟต์แวร์ปรากฏครั้งแรกในเรียงความของแอลัน ทัวริง บิดาของวิทยาการคอมพิวเตอร์ กล่าวกันว่าโปรแกรมคอมพิวเตอร์ชิ้นแรกของโลกเขียนโดยเอดา ไบรอน เป็นโปรแกรมที่ใช้สำหรับเครื่องวิเคราะห์ (analytical engine) ของชาร์ลส แบบเบจ
ประเภทของซอฟต์แวร์
การแบ่งประเภทของซอฟต์แวร์แบ่งออกได้เป็นหลายแบบ เช่น1 การแบ่งเชิงเทคนิค อาจแบ่งซอฟต์แวร์เป็น 3 ประเภทหลักคือ
1.1 ซอฟต์แวร์ระบบ (System/Infrastructure software)หมายถึง โปรแกรมหรือชุดคำสั่งที่ช่วยให้ Hardware สามารถทำงานร่วมกับระบบคอมพิวเตอร์ได้อย่างราบลื่น ตัวอย่างของซอฟต์แวร์ระบบเช่น ระบบปฏิบัติการ (Operating system) และซอฟต์แวร์ขับเคลื่อนอุปกรณ์ (Drivers) เป็นต้น
Windows 8 หนึ่งในซอฟต์แวร์ระบบประเภท Operating system
1.2 ซอฟต์แวร์ประยุกต์ (Application software)
ซอฟต์แวร์ประยุกต์ คือ โปรแกรมหรือชุดคำสั่งที่พัฒนาขึ้นมาทั้งเพื่อการใช้งานเฉพาะด้านและใช้งานแบบทั่วไป การใช้งานเฉพาะด้าน เช่น ใช้ควบคุมการทำงานในหน่วยงาน ใช้ควบคุมอุปกรณ์และเครื่องจักร ซอฟต์แวร์คำนวณเงินเดือน ทำบัญชี คุมสต็อคสินค้า ควบคุมการจราจร การพยากรณ์อากาศ และ ซอฟต์แวร์วางแผนงานประเภทต่างๆ เป็นต้น ส่วนซอฟท์แวร์สำหรับการใช้งานแบบทั่วไป เช่น ซอฟต์แวร์ด้านงานเอกสาร การนำเสนองาน ซอฟต์แวร์รับ-ส่งอีเมล์ ท่องอินเตอร์เน็ต และซอฟต์แวร์ด้านมัลติมีเดียต่างๆ เป็นต้น
PowerPoint หนึ่งใน Application Software ประเภทการนำเสนองาน
1.3 ซอฟต์แวร์เครื่องมือสำหรับคอมพิวเตอร์ (Tools/Utilities software)
ซอฟต์แวร์กลุ่ม Tools และ Utilities คือซอฟต์แวร์เครื่องมือที่ใช้สำหรับการปรับแต่ง ตรวจสอบ และสนันสนุนการทำงานของคอมพิวเตอร์ เช่น ซอฟต์แวร์ต่อต้านไวรัส (Antivirus software) ซอฟต์แวร์จัดเรียงข้อมูลใน Hard disk ซอฟต์แวร์ตรวจจับ Spyware, Adware, Trojan ซอฟต์แวร์ตรวจสอบเนื้อที่จัดเก็บข้อมูล และซอฟต์แวร์คอมไพเลอร์/อินเตอร์พรีเตอร์/ดีบักเกอร์ เป็นต้น
Antivirus software
Antivirus software หนึ่งในซอฟต์แวร์ประเภท Tools/Utilities
2.การแบ่งตามรูปแบบการส่งมอบ แบ่งได้เป็น 2 กลุ่มคือ
2.1ซอฟต์แวร์สำเร็จรูป (Package software) ซอฟต์แวร์ที่มีการขาย ให้เช่า หรือให้บริการ โดยคิดค่าบริการเป็น transaction หรือ license
2.2 ซอฟต์แวร์ที่พัฒนาเงินเดือน (Outsources software development) เป็นการออกแบบและพัฒนาซอฟต์แวร์เพื่อใช้งานเฉพาะกับงานประเภทต่าง ๆ เฉพาะกิจกรรมไป ส่วนใหญ่ลิขสิทธิ์ของซอฟต์แวร์นี้จะเป็นของผู้ที่ว่าจ้างให้พัฒนาขึ้น
3.การแบ่งตามประเภทของการนำไปใช้งานหลัก แบ่งได้เป็น 3 กลุ่มคือ
ซอฟต์แวร์สำหรับอุปกรณ์พกพาขนาดเล็ก (Mobile applications software) เป็นซอฟต์แวร์ที่ทำงานผ่านระบบปฏิบัติการพิเศษบนอุปกรณ์ขนาดเล็ก เช่น โทรศัพท์มือถือ PDA โดยสามารถแบ่งเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ได้ 2 กลุ่ม คือ (1) ซอฟต์แวร์เพื่อสนับสนุนธุรกรรมทางธุรกิจ (Business applications) เช่น Mobile banking, Mobile payment, GPS on Mobile, Mobile applications for business process management และ(2) ซอฟต์แวร์ที่เกี่ยวข้องกับนันทนาการและบันเทิง (Entertainment applications) ซึ่งรวมเกมบนโทรศัพท์เคลื่อนที่
ซอฟต์แวร์สมองกลฝังตัว (Embedded System Software) เป็นซอฟต์แวร์ซึ่งฝังอยู่ไว้ในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ เพื่อใช้สำหรับควบคุมการทำงานของอุปกรณ์นั้นๆ เช่น ระบบ GPRS ระบบทำความเย็นอัจริยะ ระบบตรวจสอบย้อนกลับ เป็นต้น